کنار آمدن با تنهایی؟ چگونه و با چه شیوه ای

تنهایی، این احساس آشنا و پیچیده‌ای که بسیاری از ما در برخی اوقات زندگی خود تجربه کرده‌ایم، در حقیقت نمی‌تواند تنها به عنوان یک وضعیت ناخوشایند در نظر گرفته شود. شاید بتوان آن را همچون شعری از فروغ فرخزاد در نظر گرفت که گفته است: «تنهایی، تنها نیست، همیشه در راهی است که به خود می‌برد»، شعری که تنهایی را نه به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان فرصتی برای شناخت خود و حتی پرورش آن در نظر می‌گیرد.

زندگی در دنیای امروز، که به دوران «عصر تنهایی» معروف شده است، اغلب به ما یادآوری می‌کند که انسان‌ها به رغم ارتباطات روزافزون و تکنولوژی‌های پیشرفته، در حقیقت بیش از پیش احساس تنهایی می‌کنند. دلیل این امر نه تنها در کمبود روابط اجتماعی بلکه در نوع و کیفیت این روابط نهفته است. انسان موجودی اجتماعی است و نیاز به ارتباط با دیگران در ذات اوست. زمانی که این ارتباطات آسیب می‌بینند یا کمبود می‌شوند، تنهایی آغاز می‌شود.

منشأ تنهایی

در واقع، احساس تنهایی زمانی ایجاد می‌شود که فرد نتواند به گونه‌ای معنادار ارتباطات خود را با دیگران برقرار سازد. این احساس درد اجتماعی ممکن است از دلایل مختلفی ناشی شود: از دست دادن عزیزان، مهاجرت به یک مکان جدید، پایان یک رابطه عاطفی یا حتی درون‌گرایی و مشکلات روانی مانند افسردگی. برای بسیاری، این احساس به شکلی ناخوشایند و گاه بی‌پایان ادامه پیدا می‌کند.

چگونه با احساس تنهایی کنار بیاییم؟

پذیرش تنهایی و یادگیری از آن یکی از راه‌های مقابله با این احساس است. برخلاف آنچه که معمولاً تصور می‌شود، تنها بودن به معنای احساس تنهایی نیست. مهم‌ترین مسئله، کیفیت روابط ما با دیگران و نحوه تعاملات‌مان با دنیای پیرامون است.

برای کاهش احساس تنهایی، به جای انزوای بیشتر، می‌توان در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کرد، با دوستان و خانواده صحبت کرد، یا حتی از نوشتن احساسات در یک دفترچه یادداشت بهره گرفت. همچنین صحبت با یک مشاور می‌تواند کمک زیادی به فرد برای پذیرش و کنار آمدن با این احساس کند.

چگونه از تنهایی لذت ببریم؟

فقط به این دلیل که احساس تنهایی می‌کنید، لزوماً به این معنی نیست که باید از آن فرار کنید. همان‌طور که فروغ فرخزاد گفته است: «من در تنهایی‌ام شکوفا می‌شوم»، این فرصت می‌تواند زمان مناسبی برای خودشناسی و حتی کشف استعدادهای پنهان شما باشد. می‌توانید با پرداختن به علاقه‌مندی‌ها و فعالیت‌هایی که همیشه آرزو داشته‌اید، مانند نقاشی، نوشتن یا یادگیری یک زبان جدید، از این زمان استفاده بهینه کنید.

کتاب‌هایی برای درک بهتر تنهایی

تنهایی یکی از موضوعات عمیق و پیچیده‌ای است که در ادبیات و روانشناسی مورد توجه قرار گرفته است. کتاب‌هایی مانند تنهایی بزرگ اثر موریس بلوچر و تنهایی، احساساتی مخفی اثر آلان دوباتن به بررسی جنبه‌های مختلف این احساس می‌پردازند. بلوچر در کتابش به تنهایی به عنوان بخشی از وجود انسان‌ها نگاه می‌کند و آن را نه تنها یک مشکل، بلکه فرصتی برای خودآگاهی و درک عمیق‌تر از خود می‌داند.

از سوی دیگر، دوباتن در آثار خود به بررسی تبعات و پیامدهای اجتماعی تنهایی می‌پردازد و چگونگی تاثیر آن بر روابط انسانی و سلامت روان را تحلیل می‌کند. همچنین، تنهایی اثر نانسی جارد نیز بر اهمیت روابط انسانی و چالش‌های ناشی از جدایی تأکید می‌کند. این کتاب‌ها به ما یادآوری می‌کنند که تنهایی یک تجربه انسانی است و می‌تواند در قالب‌های مختلف ظاهر شود. از این منظر، مهم است که به راه‌حل‌ها و راهکارهایی برای مقابله با آن بیاندیشیم و اهمیت ارتباطات انسانی را در این روند درک کنیم. مطالعه این آثار می‌تواند به ما کمک کند تا درک بهتری از احساس تنهایی خود و دیگران پیدا کنیم. از دیگر کتاب های مطرح می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. تنهایی در شبکه‌های اجتماعی اثر کیون وو:  این کتاب به بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر احساس تنهایی و انزوا می‌پردازد.
2. تنهایی در زندگی مدرن اثر هلن فیشر: این کتاب به تحلیل نحوه تغییر روابط انسانی و افزایش احساس تنهایی در دوران مدرن می‌پردازد.
3. عشق و تنهایی اثر رمین زاردی: نویسنده در این کتاب به ارتباط میان عشق و تنهایی در زندگی انسان‌ها می‌پردازد.

تقویت رابطه با خود برای مقابله با تنهایی

زمانی که در جمع نیستید و احساس تنهایی می‌کنید، شاید تنها راه‌حل در آن لحظه، پناه بردن به خودتان باشد. به نظر می‌رسد که این پیشنهاد ممکن است عجیب یا حتی غیرمنطقی به نظر برسد، اما حقیقت این است که صحبت کردن با خود، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای بهبود رابطه‌تان با خود است. مانند یک دوست خوب با خودتان گفتگو کنید و از احوالات روزمره‌تان، احساسات و افکار خود بگویید. حتی اگر گاهی تصوراتی دیوانه‌وار در ذهن شماست، هیچ ایرادی ندارد که آنها را با خودتان به اشتراک بگذارید. این کار به شما این فرصت را می‌دهد تا نه تنها درک بهتری از خود پیدا کنید، بلکه به رابطه‌تان با خودتان عمق بیشتری ببخشید.

در زندگی، شما با افرادی زیادی آشنا خواهید شد، اما تنها تعداد کمی از آنها رابطه‌شان با شما را تا همیشه حفظ خواهند کرد. بنابراین، ضروری است که رابطه‌ای عمیق و سالم با خودتان داشته باشید. هر بار که با خودتان صحبت می‌کنید، افکار و احساسات‌تان روشن‌تر و قابل‌فهم‌تر می‌شوند. در ادامه نیز چند راه حل ساده اما بسیار کارآمد برای کنار آمدن و لذت بردن از تنهایی ارائه می کنیم.

ایجاد هیجان از طریق تجربه‌های جدید

گاهی اوقات، احساس بی‌حوصلگی و خستگی به دنباله‌ای از تنهایی می‌انجامد. برای رفع این حالت، نیازی نیست حتماً منتظر تغییرات بزرگ باشید. بلکه می‌توانید با انجام کارهایی ساده و روزمره، احساس تازگی و هیجان ایجاد کنید. به عنوان مثال، چرا مسیر جدیدی را برای رسیدن به محل کار انتخاب نکنید؟ یا یک روز به‌طور اتفاقی اتوبوسی را سوار شوید که شما را به جایی جدید می‌برد. این تغییرات کوچک در زندگی روزمره می‌توانند شما را از فضای یکنواختی که به آن عادت کرده‌اید، بیرون بیاورند و تجربه‌های جدیدی را به شما ارائه دهند.

تجربه‌های جدید و ساده می‌توانند لحظاتی را رقم بزنند که احساس تازگی و ماجراجویی را در شما برانگیزند. شاید یک مسیر جدید به محل کار شما با خود مغازه‌ها و چهره‌های تازه‌ای همراه باشد که به شما احساس زندگی جدید می‌دهد. این فرصت‌ها به شما یادآوری می‌کنند که دنیا همچنان پر از شگفتی‌های کوچک و بزرگ است که منتظر شما هستند.

گفتگو با غریبه‌ها برای پیوند با دنیای اطراف

یکی دیگر از روش‌های مقابله با تنهایی، باز کردن سر صحبت با غریبه‌ها است. این افراد شما را نمی‌شناسند و در بیشتر موارد هیچ قضاوتی درباره‌تان ندارند. حتی اگر شما را قضاوت کنند، باز هم نگران نباشید، چرا که احتمالاً دوباره یکدیگر را نخواهید دید. این نوع مکالمات می‌تواند شما را با دنیای اطراف پیوند دهد و حس تنهایی را کاهش دهد. شاید شما هر روز در مترو از کنار افراد مختلف رد شوید، اما گاهی شروع یک گفت‌وگوی کوتاه و دوستانه با یک غریبه می‌تواند احساس ارتباط و همبستگی شما را با جامعه افزایش دهد.

این نوع ارتباطات کوتاه اما معنادار، به شما کمک می‌کنند تا بیشتر از آنچه که به نظر می‌آید، با دنیای اطراف‌تان احساس نزدیکی کنید.

اجتناب از روابط سمی و مخرب

اگر می‌خواهید از تنهایی رهایی یابید، باید از روابطی که تنها باعث تحقیر یا آسیب به احساسات شما می‌شوند، دوری کنید. افرادی که هیچ‌گونه همدلی ندارند یا شما را دائما زیر سوال می‌برند، می‌توانند احساس تنهایی را در شما تشدید کنند. برای داشتن یک رابطه مؤثر و مثبت، لازم است با کسانی معاشرت کنید که شما را درک کنند و به شما احترام بگذارند. اگر در اطراف‌تان افرادی هستند که باعث کاهش اعتماد به نفس شما می‌شوند، بهتر است از آنها فاصله بگیرید و به دنبال روابطی بگردید که در آن‌ها احساس ارزشمندی و خوشبختی کنید.

نتیجه‌گیری

تنهایی احساسی پیچیده و گاهی دردناک است که بسیاری از ما در زندگی تجربه کرده‌ایم. اما به جای اینکه تنها آن را به عنوان یک مانع در نظر بگیریم، می‌توانیم آن را به فرصتی برای رشد فردی، خودشناسی و بهبود روابط‌مان با دیگران تبدیل کنیم. اگر از این احساس به درستی استفاده کنیم، می‌توانیم نه تنها از تنهایی رهایی یابیم، بلکه از آن برای پیدا کردن آرامش و رضایت درونی بهره‌مند شویم.

الهه نژادکریم/ مشاور و درمانگر خانواده